ریهها، وظایف زیادی در بدن ما دارند. هر چند اکثر ما تصور میکنیم که نمیتواند آنها را تمرین داد و ورزیده کرد، اما اقداماتی وجود دارد که به عملکرد بهترشان کمک میکند.
هوایی که تنفس میکنیم ممکن است آلوده به انواع مختلفی از آلایندهها و ذرات باشد. هر ذرهای، از گرده گرفته تا مواد شیمیایی و دودهی سیگار، میتواند در هوا محبوس شده و وارد ریههای ما شود.
ریههای ما عمدتاً اندامهایی «خود پاککننده» هستند، اما میتوانید برخی از اقدامات را برای کمک به عملکرد آنها در سطح مطلوب، انجام دهید.
پاکسازی ریه ممکن است برای افرادی که دارای بیماریهایی مانند آسم، انسداد شدید ریه (COPD) و یا فیبروز کیستیک (یک اختلال ارثی که باعث آسیب شدید به ریهها، دستگاه گوارش و سایر اندامهای بدن میشود) هستند که باعث مشکلات تنفسی میشوند، مفید باشد. همچنین اگر زیاد سیگار استعمال میکنید یا مجبور به استفاده از داروهای استنشاقی خاصی هستید، پاکسازی ریه میتواند برای شما مفید باشد.
روشهای زیادی برای پاکسازی ریه وجود دارد؛ از جمله، ایجاد تغییر در شیوه زندگی و انجام تمریناتی برای کمک به از بین بردن مایعات اضافی ریهها.
1. دستگاه تصفیه هوا تهیه کنید
پاکسازی ریهها را با بهبود کیفیت هوای خانه شروع کنید. برای این کار، شما میتوانید دستگاه تصفیه هوا خریداری کنید و آن را در محل مناسب قرار دهید.
2. فیلترهای خانه خود را عوض کنید
در کنار تهیه دستگاه تصفیه هوا، باید تمام فیلترهای خانه خود را عوض کرده و تمام دریچهها و منفذهای درون حمام و دستشویی، تهویه هوا و یا دریچههای گرمایشی را تمیز کنید.
فیلتر فنهای گرمایشی خود را نیز هر شش ماه یکبار تعویض کنید.
3. رایحههای مصنوعی را از بین ببرید
ممکن است تصور کنید خوشبو کردن هوا به وسیلهی شمع یا گرمکنهای شمعی مومی و افشانههای خوشبوکننده، به کیفیت هوای خانه خود کمک میکنید. در صورتی که، این عطرها اغلب مملؤ از مواد شیمیایی مضر هستند که میتوانند ریههای شما را تحریک کنند.
حتی پاککنندههای خانگی نیز میتوانند محرک باشند، بنابراین قفسههای خود را بررسی کنید و در صورت امکان این محصولات شیمیایی را با محصولات طبیعی جایگزین کنید.
4. زمان بیشتری را خارج از خانه بگذرانید
دریافت مقدار زیادی هوای تازه میتواند به گسترش بافتهای ریه و حفظ عملکرد صحیح آنها کمک کند.
شاخص روزانه کیفیت هوا را در منطقه خود بررسی کنید. وقتی آلودگی هوا زیاد است از ورزش کردن در خارج خانه خودداری کنید و از زبالهها و چوبهای در حال سوختن و یا سایر انواع دود، دوری کنید.
اگر نگران آلودگی هوا هستید یا در منطقهای با آلایندههای سنگین زندگی میکنید، میتوانید از ماسک فیلتردار استفاده کنید.
5. تمرینات تنفسی را امتحان کنید
برخی از تمرینات تنفسی میتوانند عملکرد ریه را بهبود بخشند، به ویژه برای افرادی که در حال حاضر سیگار میکشند یا در گذشته سیگاری بودهاند و یا افرادی که به دلیل بیماری شدید ریوی دچار آسیب شدهاند.
همچنین ابزارهایی مانند دستگاه دمسنج وجود دارند که میتوانند به شما در تمرین تنفس کمک کنند. این نوع دستگاه اغلب پس از عمل جراحی، برای کمک به روند بهبودی استفاده میشود.
سایر تمرینات تنفسی نیازی به استفاده از وسایل کمکی ندارند. این تکنیک ها عبارتند از:
- تنفس با لبهای جمعشده
- تنفس شکمی، که به تنفس دیافراگمی نیز معروف است
اگر سیگاری هستید یا آسیب ریوی دارید، باید در مورد راهکارهای موجود با پزشک خود مشورت کنید. آنها باید اجازهی این را داشتهباشند تا شما را به یک کلینیک تنفسی ارجاع دهند، جایی که درمانگران میتوانند با همراهی شما در برنامه خاصی، کمکتان کنند.
6. روش کوبیدن را امتحان کنید
کوبیدن قفسه سینه، تکنیکی است که میتواند به تخلیه مایع از ریهها کمک کند. این روش به این صورت است که دمر دراز میکشید و ضربههایی سبک به پشتتان، از بالا به پایین وارد میشود.
این روش اغلب با «تخلیه وضعی» ترکیب میشود، تکنیکی که در آن وضعیت بدن خود را تغییر میدهید تا حرکت مایعات برای خروج از ریهها آسانتر شود که ممکن است در این هنگام به پهلو، شکم یا پشت خود دراز کشیدهباشید.
بسیاری از افراد مبتلا به فیبروز کیستیک یا ذاتالریه از این ضربات و تخلیه وضعی استفاده میکنند. در این روش با مشت گرهشده، به پشت فرد ضرباتی محکم وارد میشود که ترشحات ریوی را نرم میکند. این وضعیت کمک میکند تا ترشحات به سمت بالا و خارج از ریه حرکت کنند.
7. رژیم غذایی خود را تغییر دهید
رژیم غذایی میتواند به طرق مختلف، بر سلامت ریه تأثیر بگذارد.
ویتامین D
خوردن غذاهای غنی از ویتامین D ممکن است سلامت ریه شما را بهبود بخشد. مطالعاتی که در سال 2017 بر روی افراد مبتلا به آسم انجام شد، نشان داد که سطح مناسب و طبیعی ویتامین D در بدن، باعث کاهش تعداد حملاتی میشود که به درمان کورتیکواستروئید (یک نوع داروی ضد التهاب) نیاز داشتند.
بهترین منابع غذایی ویتامین D معمولاً محصولات حیوانیای مانند ماهی سالمون، ساردین و تخم مرغ هستند. با این حال، غلات صبحانه و سایر محصولاتی که به طور طبیعی حاوی این ویتامین نیستند و ممکن است با آن غنی شدهباشند نیز میتوانند مفید باشند.
غذاها و نوشیدنیهای ضد التهاب
برخی از غذاها و نوشیدنیها حاوی آنتی اکسیدانهای ضد التهابی هستند. کاهش التهاب مجاری تنفسی به کمک این آنتی اکسیدانها میتواند به تنفس راحتتر کمک کند.
چای سبز را امتحان کنید. در یک مطالعه کرهای، مصرف چای سبز آن هم فقط دو بار در روز، خطر ابتلا به COPD (انسداد شدید ریه) را در افراد 40 سال به بالا کاهش میدهد.
سایر گزینههای ضد التهابی شامل انواع توتها، کلم بروکلی، زردچوبه و شکلات تلخ است.
چربی های سالم
همچنین میتوانید رژیم غذایی کم کربوهیدرات و سرشار از چربی سالم را انتخاب کنید. متابولیسم هضم کربوهیدراتها، کربندیاکسید بیشتری تولید میکنند و همچنین اکسیژن بیشتری نیز نسبت به متابولیسم هضم چربیها مصرف میکنند.
8. بیشتر ورزشهای هوازی انجام دهید
یک سری تمرین روزانه ورزشی که شامل فعالیت هوازی است، میتواند به بهبود ظرفیت ریه شما کمک کند. تمرینات هوازی شامل موارد زیر است:
- پیاده روی
- دویدن
- دوچرخهسواری، داخل یا خارج از خانه
- شنا
- رقص یا ورزشهای رقصیدنی مانند زومبا
- ورزشهای مانند تنیس
اگر مبتلا به بیماری شدید ریوی هستید، مهم است که قبل از شروع یک برنامه ورزشی با پزشک خود مشورت کنید تا روال مناسبتان را پیدا کند.
خطرات و هشدارها
تحقیقات زیادی وجود ندارند که محصولاتی مانند قرصهای پاکسازی ریه را تأیید کنند. بهتر است با اجتناب از سیگار کشیدن، آلودگی و سایر عوامل تحریککننده ریه از آسیب به آن جلوگیری کنید.
برخی از محصولات پاکسازی ریه ممکن است مواردی از بیماریهای ریوی را بدتر کنند، بنابراین قبل از استفاده از هرگونه محصول خاص پاککننده ریه، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
نتیجه
برای سلامت بیشتر ریه، باید با پیشگیری شروع کرده و انتخابهای سالم داشتهباشید. به عنوان مثال، ترک سیگار، ورزش کردن به طور منظم مناسب با سطح تناسب اندام شما و داشتن رژیم غذایی مغذی همه و همه، به سلامت ریههای شما کمک میکنند.
همچنین باید در مورد سایر اقداماتی که میتوانید برای بهبود سلامت ریه خود انجام دهید، با پزشک خود مشورت کنید.